སྐད་འཕྲིན་ཐོ་ཁོངས་སྟེངས་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་པར་རིས་སྒྲིག་བཀོད་ལ་ཞིབ་བཤེར།
ཞིས་ཅིན་ཕིང་གིས་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་ཀྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་གཉའ་གནོན་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱིས་འཕྲུལ་རིག་ལག་རྩལ་དང་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་གསར་ཤོས་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་པའི་འཐབ་ཇུས་འོག་ནས་བོད་རིགས་ལ་རྒྱུ་མཚན་མེད་པའི་གདུག་རྩུབ་དང་བཙན་འགེལ་བྱས་པ་དང་། ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་དང་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་བར་ཁ་གཡར་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དང་། སྐད་རིགས། རིག་གནས་བཅས་མེད་པ་བཟོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་བཅང་ཡོད། འཕྲུལ་རིག་དཔལ་འབྱོར་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཡར་ཐོན་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཁོང་ཚོས་ད་དུང་འཕྲུལ་རིག་ཀུང་སི་ཆེན་པོ་དག་ལ་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུར་དུས་བཀག་ལྟར་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ནས་སྲིད་གཞུང་གི་གཏན་འབེབས་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་དགོས་པའི་་ཁྲིམས་འཛུགས་བྱེད་ཡོད། ཁོ་ཚོས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཚོར་བ་སྐྱེན་པའི་ཆ་འཕྲིན་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ནས་སྲིད་དབང་གི་ས་ཁམས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བལྟས་ཕྱོགས་དང་གོ་ཆོད་པའི་རང་བཞིན་ལ་གནོད་འཚེ་གཏོང་སྲིད་པ་ཕུད། ཁོ་ཚོས་ད་དུང་ WeChat དང་ TikTok སོགས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུ་འདི་དག་བརྒྱུད་རང་གི་མི་དམངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལ་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་མུས་ཡིན།
སྐད་འཕྲིན་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་ཆེས་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་མཉེན་ཆས་ཞིག་ཡིན་ལ། ༢༠༢༢ ལོར་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་མཉེན་ཆས་སྤྱོད་མཁན་གི་ནང་ནས་ཨང་ལྔ་པར་སླེབས་ཡོད། སྐད་འཕྲིན་ནི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་སྤྱོད་མཁན་ལ་ཇུས་འགོད་བྱས་པ་དང་དུས་མཚུངས། Weixin ནི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་སྤྱོད་མཁན་ཆེད་ཇུས་འགོད་བྱེད་ཡོད། Citizen Lab གི་སྔོན་ཆད་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཞུའི་ནང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། སྐད་འཕྲིན་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་ལག་རྩལ་དེ་ Weixin གྱི་སྤྱོད་མཁན་དང་བསྡུར་ན་ཅུང་ཉུང་ནའང་། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་སྤྱོད་མཁན་དག་ལའང་ཆབ་སྲིད་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་འཁོད་ཡོད། དེ་གཉིས་བར་གྱི་འགག་རྩའི་ཁྱད་པར་ནི་རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་དུ་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཐོ་ཁོངས་རྣམས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་དང་པར་རིས་རྣམས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་སྤྱོད་མཁན་ཆེད་ཞིབ་བཤེར་ནུས་པ་གསོ་སྐྱོང་དང་། འཛུགས་སྐྲུན། ཡར་རྒྱས་བཅས་ཡོང་བར་སྤྱད་ཀྱི་ཡོད། ད་དུང་རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་དུ་ཡོད་པའི་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་གྱིས་སྐད་འཔྲིན་ཐོག་ནས་ཚོར་བ་སྐྱེན་པའི་ནང་དོན་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ནུས་ཞིབ་ཚགས་སུ་གཏོང་བར་ཕན་ཐོག་གི་ཡོད།
Fig: རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་དུ་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་དག་ལའང་པར་རིས་་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་པ།
ཉེ་ལམ་བདུན་ཕྲག་འགས་སྔོན་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གཅིག་ལན་གཅིག་འཇལ་གནང་བཞིན་པའི་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་ཞིག་ཁྱབ་གདལ་མྱུར་པོ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ། བོད་རིགས་དང་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ནས་ད་ལན་སྐུ་མདུན་ལ་བརྙན་དུམ་འདི་ཐོག་དམའ་འབེབས། སྐྱོན་བརྗོད། མཚན་མེད་ཞུ་བ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དགག་པ་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཡོད། དོན་དངོས་སུ་རྙན་ཐུང་གི་རིང་ཐུང་ནི་སྐར་མ་བཅུ་བདུན་ཅན་ཞིག་ཡོད་ལ་སྐབས་དེར་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཧ་རི་ཡ་ནར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ M3M ཐེབས་རྩས་ཇི་ལྟར་གསོལ་འདེབས་ཞུས་པ་བཞིན། ཕྱི་ཟླ་༢ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཐེབས་རྩ་དེ་གའི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་མ་བརྒྱ་བརྒལ་བར་མཇལ་ཁ་དང་བཀའ་སློབ་སྩལ་ཡོད། བྱེད་སྒོ་འདི་སྤེལ་ནས་ཟླ་བ་གཅིག་ལྷག་ཙམ་སོང་རྗེས་ ༢༠༢༣ ལོའི་ཟླ་ ༤ པའི་གཟའ་འཁོར་དང་པོའི་གཟའ་མཇུག་ཡས་མས་སུ་བསམ་ངན་ཁོག་བཅུག་གིས་ཕབ་ལེན་བྱས་པའི་ཐོག་མའི་བརྙན་ཕབ་དེ་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་རེད། ཐོག་མར་སྐར་མ་བཅུ་བདུན་རིང་གི་ལེ་ཚན་དེ་སྐར་མ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་དུམ་བུ་བཏང་ཡོད་ལ། དེ་རྗེས་སྐར་མ་ཁ་ཤས་འདི་སྐར་ཆ་ཁ་ཤས་ཅན་དུ་དུམ་བུ་བཏང་ནས་དེ་ནང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཆོབ་དང་འདྲ་བྱིས་པ་དེ་ལ་ “ ལྕེ་བཟའ་“ གསུང་ཡོད་པའི་ནང་དོན་ཡོད་ཅིང་། དེ་མིན་བརྙན་ཕབ་ཀྱི་དུམ་བུ་དེའི་ནང་དུ་བྱིས་པ་དེའི་ངོ་གདོང་རབ་རིབ་ཏུ་གྱུར་ནས་རྙན་ཐུང་ལྟ་མཁན་ལ་ལོག་པར་འཁྲིད་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་བསམ་ངན་ཁོག་བཅུག་གི་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་ཡོད། ལོ་ན་མ་སོན་པའི་སྐྱེ་བོར་ཆགས་སྤྱོད་རང་བཞིན་གྱི་གནོད་འཚེ་གཏོང་བའི་བརྗོད་གཞི་ནི་ཧ་ཅང་ཚོར་བ་རྣོན་པོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་ནི་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་མཚན་ཤས་བཟོ་མཁན། བོད་དོན་ལས་འགུལ་གྱི་དགྲ་བོ་དང་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་ལག་ཆ་ལྟ་བུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་ཡོད། འདི་ལྟ་བུའི་བསམ་ངན་ཁོག་བཅུག་གིས་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་སེམས་མི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད་ལ། འདིས་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་ནས་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་གསར་འགྱུར་དང་། སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ཁག་ནང་ཞེ་འཁོན་ཅན་དང་སྡང་སེམས་ཅན་གྱི་གྲོས་བསྡུར། དཔྱད་གཏམ་དང་ཆན་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།
སྐབས་འདིར་བོད་རིགས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་པའི་རྗེས་འབྲངས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྩིས་སྲུངས་བྱེད་མཁན་ཡོངས་ལ་སེམས་སྡུག་ཆེན་པོའི་རྨ་ཁ་བཟོས་ཡོད་ལ་། འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མུད་ཡིན། དེ་མིན་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་སྒོ་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་བ་དང་དེ་བཞིན་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ནང་སྐུ་མདུན་གྱི་པར་རིས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ཉེ་ཆར་སྐད་འཕྲིན་ནང་ཐོ་ཁོངས་ཐོག་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་པར་རིས་བཞག་ཚེ་དུས་ཡུན་སྐར་ཆ་ཁ་ཤས་ནང་མེད་པ་གྱུར་འགྲོ་བ་ནི་ཁྱད་མཚར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་ཞིབ་བཤེར་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བདག་སྐྱོང་མངའ་ཁོངས་ལས་བརྒལ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུ་འདིས་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་པར་རིས་ཀྱང་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ལ་ཐ་ན་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་ཡོངས་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། དུས་ཡུན་ཧ་ཅང་རིང་པོ་ཞིག་གི་ནང་དུ་བོད་དང་རྒྱ་ནག་མངའ་ཁོངས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུའི་ཐོག་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འདྲ་པར་དང་བརྙན་ཕབ་གཅིག་ཀྱང་མཐོང་རྒྱུ་མེད། འོན་ཀྱང་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་ནི་་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ཆ་ཚང་ནང་གསལ་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ Twitter ཚབ་ Sina Weibo ཅེས་པའི་རྒྱ་ནག་ནང་གཏན་གཞིར་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ནང་དར་འཕེལ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། བོད་དང་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་དུ་བཅའ་སྡོད་བྱེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་སྤྱོད་མཁན་གྱིས་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་དང་དེ་བཞིན་སྐུ་མདུན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་མི་བཟོས་རིག་སྟོབས་ལས་བཟོས་པའི་འདྲ་པར་ཁ་ཤས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། མ་ཟད་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནི་ Weibo ནང་འཁྱོག་བཤད་བྱས་པའི་ལེ་ཚན་ནང་འཕེལ་རྒྱས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གླེང་གཞི་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་། ལོ་དྲུག་ཅུའི་ནང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཡོད།
Fig 1 : Weibo ནང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འཕེལ་ཕྱོགས་ཆེ་ཤོས་ཕྱིན་པ།
Fig 2 : Weibo ནང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འཕེལ་ཕྱོགས་ཆེ་ཤོས་ཕྱིན་པ།
རྒྱ་ནག་གི་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ལ་མཚན་མེད་དང་གཞི་མེད་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་འདི་དག་གི་རྒྱབ་ཏུ་ངེས་པར་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཞིག་ཡོད་དགོས་པ་གསལ་པོར་མཚོན་ཐུབ། རྒྱ་ནག་གི་འཕྲུལ་རིགས་་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ལྷོད་གཡེང་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་། ཚན་རྩལ་མི་སྣའི་སྲིད་ཇུས་ནན་པོ་ཡོད་པའི་ཐོག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་དང་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། གསལ་ཤེས་ཐུབ་ངེས་ཞིག་ལ། སྐད་འཕྲིན་གྱི་ཁྱིམ་བདག་ཀུང་སི་ Tencent གྱིས་རང་གི་སྲིད་གཞུང་དང་མཉམ་ལས་བྱས་ནས་དེའི་སྲིད་དབང་གི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་དང་། ཕྱོགས་ལྷུང་། ས་ཁམས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བཅས་དང་འགལ་བའི་ནང་དོན་རྣམས་ཞིབ་བཤེར་ནན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུའི་ཐོག་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་ལ་དམིགས་ནས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་མེད་པའི་དགག་ཆའི་འདྲ་པར་ཁ་ཤས་གཤམ་གསལ་
ཞིས་ཅིན་ཕིང་གིས་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་ཀྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་གཉའ་གནོན་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱིས་འཕྲུལ་རིག་ལག་རྩལ་དང་ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་གསར་ཤོས་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་པའི་འཐབ་ཇུས་འོག་ནས་བོད་རིགས་ལ་རྒྱུ་མཚན་མེད་པའི་གདུག་རྩུབ་དང་བཙན་འགེལ་བྱས་པ་དང་། ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་དང་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་བར་ཁ་གཡར་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དང་། སྐད་རིགས། རིག་གནས་བཅས་མེད་པ་བཟོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་བཅང་ཡོད། འཕྲུལ་རིག་དཔལ་འབྱོར་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཡར་ཐོན་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཁོང་ཚོས་ད་དུང་འཕྲུལ་རིག་ཀུང་སི་ཆེན་པོ་དག་ལ་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུར་དུས་བཀག་ལྟར་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ནས་སྲིད་གཞུང་གི་གཏན་འབེབས་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་དགོས་པའི་་ཁྲིམས་འཛུགས་བྱེད་ཡོད། ཁོ་ཚོས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཚོར་བ་སྐྱེན་པའི་ཆ་འཕྲིན་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ནས་སྲིད་དབང་གི་ས་ཁམས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བལྟས་ཕྱོགས་དང་གོ་ཆོད་པའི་རང་བཞིན་ལ་གནོད་འཚེ་གཏོང་སྲིད་པ་ཕུད། ཁོ་ཚོས་ད་དུང་ WeChat དང་ TikTok སོགས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུ་འདི་དག་བརྒྱུད་རང་གི་མི་དམངས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལ་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་མུས་ཡིན།
སྐད་འཕྲིན་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་ཆེས་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་མཉེན་ཆས་ཞིག་ཡིན་ལ། ༢༠༢༢ ལོར་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་མཉེན་ཆས་སྤྱོད་མཁན་གི་ནང་ནས་ཨང་ལྔ་པར་སླེབས་ཡོད། སྐད་འཕྲིན་ནི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་སྤྱོད་མཁན་ལ་ཇུས་འགོད་བྱས་པ་དང་དུས་མཚུངས། Weixin ནི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་སྤྱོད་མཁན་ཆེད་ཇུས་འགོད་བྱེད་ཡོད། Citizen Lab གི་སྔོན་ཆད་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཞུའི་ནང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། སྐད་འཕྲིན་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་ལག་རྩལ་དེ་ Weixin གྱི་སྤྱོད་མཁན་དང་བསྡུར་ན་ཅུང་ཉུང་ནའང་། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་སྤྱོད་མཁན་དག་ལའང་ཆབ་སྲིད་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་འཁོད་ཡོད། དེ་གཉིས་བར་གྱི་འགག་རྩའི་ཁྱད་པར་ནི་རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་དུ་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཐོ་ཁོངས་རྣམས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་དང་པར་རིས་རྣམས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་སྤྱོད་མཁན་ཆེད་ཞིབ་བཤེར་ནུས་པ་གསོ་སྐྱོང་དང་། འཛུགས་སྐྲུན། ཡར་རྒྱས་བཅས་ཡོང་བར་སྤྱད་ཀྱི་ཡོད། ད་དུང་རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་དུ་ཡོད་པའི་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་གྱིས་སྐད་འཔྲིན་ཐོག་ནས་ཚོར་བ་སྐྱེན་པའི་ནང་དོན་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ནུས་ཞིབ་ཚགས་སུ་གཏོང་བར་ཕན་ཐོག་གི་ཡོད།
Fig: རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་དུ་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་དག་ལའང་པར་རིས་་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་པ།
ཉེ་ལམ་བདུན་ཕྲག་འགས་སྔོན་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གཅིག་ལན་གཅིག་འཇལ་གནང་བཞིན་པའི་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་ཞིག་ཁྱབ་གདལ་མྱུར་པོ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ། བོད་རིགས་དང་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ནས་ད་ལན་སྐུ་མདུན་ལ་བརྙན་དུམ་འདི་ཐོག་དམའ་འབེབས། སྐྱོན་བརྗོད། མཚན་མེད་ཞུ་བ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དགག་པ་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཡོད། དོན་དངོས་སུ་རྙན་ཐུང་གི་རིང་ཐུང་ནི་སྐར་མ་བཅུ་བདུན་ཅན་ཞིག་ཡོད་ལ་སྐབས་དེར་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཧ་རི་ཡ་ནར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ M3M ཐེབས་རྩས་ཇི་ལྟར་གསོལ་འདེབས་ཞུས་པ་བཞིན། ཕྱི་ཟླ་༢ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཐེབས་རྩ་དེ་གའི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་མ་བརྒྱ་བརྒལ་བར་མཇལ་ཁ་དང་བཀའ་སློབ་སྩལ་ཡོད། བྱེད་སྒོ་འདི་སྤེལ་ནས་ཟླ་བ་གཅིག་ལྷག་ཙམ་སོང་རྗེས་ ༢༠༢༣ ལོའི་ཟླ་ ༤ པའི་གཟའ་འཁོར་དང་པོའི་གཟའ་མཇུག་ཡས་མས་སུ་བསམ་ངན་ཁོག་བཅུག་གིས་ཕབ་ལེན་བྱས་པའི་ཐོག་མའི་བརྙན་ཕབ་དེ་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་རེད། ཐོག་མར་སྐར་མ་བཅུ་བདུན་རིང་གི་ལེ་ཚན་དེ་སྐར་མ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་དུམ་བུ་བཏང་ཡོད་ལ། དེ་རྗེས་སྐར་མ་ཁ་ཤས་འདི་སྐར་ཆ་ཁ་ཤས་ཅན་དུ་དུམ་བུ་བཏང་ནས་དེ་ནང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཆོབ་དང་འདྲ་བྱིས་པ་དེ་ལ་ “ ལྕེ་བཟའ་“ གསུང་ཡོད་པའི་ནང་དོན་ཡོད་ཅིང་། དེ་མིན་བརྙན་ཕབ་ཀྱི་དུམ་བུ་དེའི་ནང་དུ་བྱིས་པ་དེའི་ངོ་གདོང་རབ་རིབ་ཏུ་གྱུར་ནས་རྙན་ཐུང་ལྟ་མཁན་ལ་ལོག་པར་འཁྲིད་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་བསམ་ངན་ཁོག་བཅུག་གི་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་ཡོད། ལོ་ན་མ་སོན་པའི་སྐྱེ་བོར་ཆགས་སྤྱོད་རང་བཞིན་གྱི་གནོད་འཚེ་གཏོང་བའི་བརྗོད་གཞི་ནི་ཧ་ཅང་ཚོར་བ་རྣོན་པོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་ནི་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་མཚན་ཤས་བཟོ་མཁན། བོད་དོན་ལས་འགུལ་གྱི་དགྲ་བོ་དང་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་ལག་ཆ་ལྟ་བུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་ཡོད། འདི་ལྟ་བུའི་བསམ་ངན་ཁོག་བཅུག་གིས་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་སེམས་མི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད་ལ། འདིས་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་ནས་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་གསར་འགྱུར་དང་། སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ཁག་ནང་ཞེ་འཁོན་ཅན་དང་སྡང་སེམས་ཅན་གྱི་གྲོས་བསྡུར། དཔྱད་གཏམ་དང་ཆན་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།
སྐབས་འདིར་བོད་རིགས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་པའི་རྗེས་འབྲངས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྩིས་སྲུངས་བྱེད་མཁན་ཡོངས་ལ་སེམས་སྡུག་ཆེན་པོའི་རྨ་ཁ་བཟོས་ཡོད་ལ་། འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མུད་ཡིན། དེ་མིན་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་སྒོ་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་བ་དང་དེ་བཞིན་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ནང་སྐུ་མདུན་གྱི་པར་རིས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ཉེ་ཆར་སྐད་འཕྲིན་ནང་ཐོ་ཁོངས་ཐོག་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་པར་རིས་བཞག་ཚེ་དུས་ཡུན་སྐར་ཆ་ཁ་ཤས་ནང་མེད་པ་གྱུར་འགྲོ་བ་ནི་ཁྱད་མཚར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་ཞིབ་བཤེར་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བདག་སྐྱོང་མངའ་ཁོངས་ལས་བརྒལ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུ་འདིས་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་པར་རིས་ཀྱང་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ལ་ཐ་ན་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་སྐད་འཕྲིན་སྤྱོད་མཁན་ཡོངས་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། དུས་ཡུན་ཧ་ཅང་རིང་པོ་ཞིག་གི་ནང་དུ་བོད་དང་རྒྱ་ནག་མངའ་ཁོངས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུའི་ཐོག་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འདྲ་པར་དང་བརྙན་ཕབ་གཅིག་ཀྱང་མཐོང་རྒྱུ་མེད། འོན་ཀྱང་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་ནི་་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ཆ་ཚང་ནང་གསལ་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ Twitter ཚབ་ Sina Weibo ཅེས་པའི་རྒྱ་ནག་ནང་གཏན་གཞིར་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ནང་དར་འཕེལ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། བོད་དང་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་དུ་བཅའ་སྡོད་བྱེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་སྤྱོད་མཁན་གྱིས་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་དང་དེ་བཞིན་སྐུ་མདུན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་མི་བཟོས་རིག་སྟོབས་ལས་བཟོས་པའི་འདྲ་པར་ཁ་ཤས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། མ་ཟད་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནི་ Weibo ནང་འཁྱོག་བཤད་བྱས་པའི་ལེ་ཚན་ནང་འཕེལ་རྒྱས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གླེང་གཞི་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་། ལོ་དྲུག་ཅུའི་ནང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཡོད།
Fig 1 : Weibo ནང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འཕེལ་ཕྱོགས་ཆེ་ཤོས་ཕྱིན་པ།
Fig 2 : Weibo ནང་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འཕེལ་ཕྱོགས་ཆེ་ཤོས་ཕྱིན་པ།
རྒྱ་ནག་གི་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ལ་མཚན་མེད་དང་གཞི་མེད་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་འདི་དག་གི་རྒྱབ་ཏུ་ངེས་པར་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཞིག་ཡོད་དགོས་པ་གསལ་པོར་མཚོན་ཐུབ། རྒྱ་ནག་གི་འཕྲུལ་རིགས་་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ལྷོད་གཡེང་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་། ཚན་རྩལ་མི་སྣའི་སྲིད་ཇུས་ནན་པོ་ཡོད་པའི་ཐོག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་དང་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། གསལ་ཤེས་ཐུབ་ངེས་ཞིག་ལ། སྐད་འཕྲིན་གྱི་ཁྱིམ་བདག་ཀུང་སི་ Tencent གྱིས་རང་གི་སྲིད་གཞུང་དང་མཉམ་ལས་བྱས་ནས་དེའི་སྲིད་དབང་གི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་དང་། ཕྱོགས་ལྷུང་། ས་ཁམས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བཅས་དང་འགལ་བའི་ནང་དོན་རྣམས་ཞིབ་བཤེར་ནན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་སྟེགས་བུའི་ཐོག་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་བརྙན་དུམ་གཡོ་བཀོལ་བྱས་པ་དེ་ལ་དམིགས་ནས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་མེད་པའི་དགག་ཆའི་འདྲ་པར་ཁ་ཤས་གཤམ་གསལ་
